Tư duy là hoạt động của tinh thần giúp con người không ngừng nhìn nhận, đánh giá các vấn đề xung quanh để định hướng ứng xử cho phù hợp với từng tình huống. Vậy có các loại tư duy nào giúp phát triển bản thân, đột phá trong công việc và cuộc sống không? Cùng tham khảo chi tiết trong bài viết sau đây!
Các loại tư duy
Tư duy là một trong những kỹ năng mềm quan trọng, có giá trị cần thiết trong cuộc sống bởi vì đa số con người làm việc dựa trên tư duy. Có nhiều loại tư duy và chúng cũng được phân loại theo khía cạnh khác nhau, cụ thể:
Phân theo lịch sử hình thành
Tư duy phân theo lịch sử hình thành được chia thành các loại bao gồm: Trực quan – hành động, trực quan – hình ảnh, trừu tượng.
- Tư duy trực quan – hành động: Là loại tư duy giúp giải quyết các hoạt động bên ngoài nhờ sự cải tổ thực tế từ các tình huống được lặp lại nhiều lần.
Ví dụ: Khi tập lái xe trên vòng số 8, ban đầu bạn chỉ chạy theo bản năng dẫn đến chạm vạch, nhưng sau khi qua nhiều lần thử, bạn sáng tạo hơn, bắt đầu biết cách phối hợp, di chuyển chính xác hơn và thành công vượt qua.
- Tư duy trực quan – hình ảnh: Là loại tư duy giúp giải quyết các hoạt động nhờ sự cải tổ các tình huống trên phương diện hình ảnh. Đây là kiểu tư duy có trình độ phát triển cao hơn so với tư duy trực quan – hành động.
Ví dụ: Ở trò chơi ghép hình, quá trình lặp đi lặp lại nhiều lần giúp trẻ đã ghi nhớ hình ảnh đó trong não bộ, sau đó quan sát các hình cần ráp vào. Nếu đúng là hình đó trẻ sẽ tự lấy ghép vào chỗ trống mà không cần thử nhiều lần nữa.
- Tư duy trừu tượng (còn gọi là tư duy từ ngữ – logic): Giải quyết các hoạt động dựa trên việc tìm ra mối quan hệ giữa vật thật và vật trừu tượng. Tư duy này được dựa trên các khái niệm, biểu tượng, công dụng.
Ví dụ: Chúng ta biết quạt giấy dùng để quạt mát, khi không có quạt giấy chúng ta thường có xu hướng dùng cuốn vở hoặc tờ giấy thay thế vì chúng ta nghĩ rằng đây là 2 vật này đều có công dụng làm mát giống nhau.
>> Cách rèn luyện kỹ năng tư duy, giúp giải quyết vấn đề suôn sẻ và hiệu quả
Phân theo hình thức biểu hiện
Theo hình thức biểu hiện, tư duy được phân thành các loại gồm: Tư duy thực hành, tư duy hình ảnh cụ thể và tư duy lý luận.
- Tư duy thực hành: Là loại tư duy mà việc giải quyết, thực hiện các hoạt động, nhiệm vụ bằng phương thức thực hành.
Ví dụ: Khi cần giải quyết vấn đề tưới tiêu cho đồng ruộng, người ta thường xuống hẳn đồng rộng đó để kiểm tra, đo lường cụ thể.
- Tư duy hình ảnh cụ thể: giải quyết, thực hiện các hoạt động, nhiệm vụ dựa trên các hình ảnh trực quan đã có sẵn.
Ví dụ: Sau khi đã quan sát, kiểm tra, đo lường đồng ruộng, người ta sẽ tiến hành bàn luận để tìm ra phương án giải quyết.
- Tư duy lý luận: giải quyết, thực hiện các hoạt động đòi hỏi phải sử dụng các tri thức lý luận và những khái niệm trừu tượng.
Ví dụ: Khi giải một bài toán thì học sinh cần áp dụng các lý thuyết được giáo viên chỉ dẫn hoặc có trong sách giáo khoa và suy luận hướng giải để tìm ra đáp án đúng nhất.
Trong thực tế, khi cần giải quyết vấn đề nào đó, thường người ta sẽ sử dụng nhiều loại tư duy để phối hợp thực hiện có hiệu quả hơn. Vì vậy, việc hiểu rõ các loại tư duy là cần thiết để giúp bạn phát triển, học tập và làm việc có hiệu quả hơn.
>> Tổng hợp 8 cuốn sách hay về tư duy giúp bạn có cuộc sống tốt đẹp hơn
Phân theo mức độ sáng tạo
Phân theo mức độ sáng tạo, tư duy được phân thành 2 loại: Algorit và Orixtic.
- Tư duy Algorit: Là loại tư duy hoạt động dựa trên một cấu trúc logic, một chương trình hoặc một khuôn mẫu có sẵn. Loại tư duy này có ở cả con người và máy.
Ví dụ: Máy robot hút bụi đã được lập trình sẵn một chu trình làm việc, bạn bấm nút là robot tự hoạt động theo chu trình đã được lập trình sẵn đó.
- Tư duy Orixtic: Là loại tư duy hoạt động luôn có tính linh hoạt và sáng tạo, không cứng nhắc theo một khuôn khổ, có liên quan đến trực giác.
Ví dụ: Khi giải một bài toán, không nhất thiết phải giải theo khuôn khổ mà giáo viên đưa ra, học sinh tự tìm tòi nhiều cách giải khác nhau miễn là có kết quả đúng.
>> Phương pháp 6 chiếc mũ tư duy giúp bạn thành công hơn
Các loại tư duy theo Tiến sĩ Lê Thẩm Dương
Bên cạnh những loại tư duy trên, chúng ta còn có các loại tư duy khác, chẳng hạn như Tiến sĩ Lê Thẩm Dương đã từng có bài giảng về 5 loại tư duy hình thành trong quá trình phát triển của con người. Cụ thể như sau:
- Tư duy mà không tư duy: Trong điều kiện vật chất của cải dư thừa, vì vậy tư duy như không tư duy mà vẫn tồn tại được.
- Tư duy kinh nghiệm: Trong trường hợp của cải ít nhưng người đông, con người phải chuyển sang tư duy kinh nghiệm.
- Tư duy logic: Còn được gọi là tư duy có học. Khi của cải càng ít, cạnh tranh càng cao, cho nên để tồn tại cần chuyển sang tư duy logic. Hoạt động dựa trên những các kiến thức lý thuyết đã học.
- Tư duy sáng tạo: Hoặc gọi là tư duy khác biệt. Để cạnh tranh được với phần đông dân số trên thế giới, buộc con người phải chuyển sang tư duy sáng tạo. Việc sáng tạo sẽ dựa trên những kiến thức đã được học.
- Tư duy đột phá: Tư duy sáng tạo của sáng tạo, có nghĩa là khác biệt nhưng khác biệt đạt đến chỉ số độc đáo.
>> Xem thêm:
- Top 3 cuốn sách giúp bạn phát triển tư duy trái ngược hiệu quả
- Tư duy tích cực thay đổi cuộc sống của bạn như thế nào?
- 5 Phương pháp rèn luyện tư duy phân tích hiệu quả
Ngày nay, với sự phát triển của công nghệ và trí tuệ, tư duy là một kỹ năng không thể thiếu để bạn phát triển bản thân hơn. Hy vọng với những thông tin trên sẽ giúp bạn hiểu hơn về các loại tư duy để có thể kết hợp vận dụng chúng phục vụ cho công việc và cuộc sống.
